آغاز دفتر

این روزها شاهد رشد فزایندهٔ کتابخانه‌های دیجیتال به زبان فارسی هستیم. متاسفانه تاکنون حرکت قابل ملاحظه‌ای برای سامان‌ و سازمان‌دهی خیل نسبتا عظیم کتابهای فارسی موجود در اینترنت انجام نگرفته‌است. بی‌شک فهرست‌بندی این کتابها کار را بر محققان و جستجو‌گران آسان می‌کند. از این رو دست به کار شده و گروهی در یاهو برپاساختیم. لینک آن در سمت چپ این وبلاگ موجود است. اینک به اختصار پیرامون این گروه سخن رانیم:بی مناسبت نمی‌بینم که متنی را که نخستین بار در گروه farsibook(متعلق به صاحب ارجمند وبلاگ farsibooksonline.blogspot.com) قرار دادم (با اندکی تنقیح) در اینجا نیز درج کنم:

«دوستان گرامی:

آیا به نظر شما زمان آن فرا نرسیده است که سر و سامانی به لیست کتابهای فارسی داده شود؟ چنانکه دوستان احتمالا متوجه شده‌اند لیست بسیار طویل شده است و لحظه به لحظه استفاده از آن مشکلتر می‌شود. به نظر بنده باید یک Database درست کرد و کتب را فهرست‌بندی کرد، چیزی شبیه فهرست موضوعی farsibookonline ولی بسیار جامع تر. روش کار به این صورت است: ما یک database table درست می‌کنیم و هرکس به نوبه خود می‌تواند در کامل کردن این جدول (table) تشریک مساعی کند. بعدا اگر کسی امکانات داشت می‌تواند یک database Server راه بیندازد و از این جدول سود بجوید. لازم به توضیح نیست که در صورت راه‌افتادن این database امکانات جستجو بسیار بهبود می‌یابد . مثلا به راحتی می‌توان تمام کتابها به قلم فلان نویسنده را مشاهده کرد و .... بسیاری از میزبانان فضای اینترنتی به مشترکین خدمات SQL که مربوط به همین database هاست ارایه می‌دهند. به هر حال قسمت زمان‌گیر پروژه وارد کردن اطلاعات مربوط به کتب است. در حال حاضر هرکس می‌تواند سطر جدیدی به آن جدول اضافه نماید. (پس از عضویت در گروه)(یعنی کتاب اضافه کند) آدرس فعلی: http://groups.yahoo.com/group/listoffarsibooks برای اضافه کردن کتاب به لیست روی Database سمت چپ کلیک می‌کنید سپس روی LIST OF PERSIAN BOOKS کلیک می‌کنید. آنگاه روی Add record و اطلاعات مربوط را وارد می‌کنید.»

همکنون (هنگام نوشتن این متن) این جدول دربرگیرندهٔ نام ۱۲۰ کتاب است که هنوز سخت ناچیز است لیک به آرامی گام بر می‌داریم ودر این حرکت نیازمند همیاری تمام دوستانیم. اگر ۲۰ نفر عضو فعال به گروه ملحق شوند و هرکدام به طور میانگین تنها ۳ کتاب در روز به لیست اضافه کنند (یعنی حدود پنج دقیقه صرف وقت) نه تنها بام جوانمردی را توخته‌اند بلکه در کمتر از یک ماه تمام کتابهای معرفی‌شده در«FarsiBooksOnline» فهرست‌بندی می‌شود.

همچنین برای نشان دادن قابلیت‌های چنین مجموعه‌ای (یعنی database table)، نرم‌افزاری تهیه شده است که به کاربر امکان جستجو در این فهرست را می‌دهد. لیک چون هنوز گسترهٔ جستجو سخت محدود است (یعنی تنها ۱۲۰ کتاب) اهمیت موضوع به نیکی درک نمی‌شود. به هر صورت این نرم‌افزار به زودی در قسمت فایل گروه مذکور در بالا قرار خواهد گرفت و توضیحاتی نیز پیرامون شیوهٔ استفاده از آن خواهد آمد. امیدواریم که آتش همت دوستان از این طریق تیزتر گردد.

با دید خوشبینانه روند قضایا احتمالا بدین صورت خواهد بود که تنی چند از صاحبدلان با خواندن این مطلب دعوتمان را اجابت کرده و به جرگهٔ ما خواهند پیوست. خیل کثیری نیز ترجیح خواهند داد که از دور نظاره‌گر امور باشند و بعضا ما را با پیامهای آکنده از محبت نواخته و از پیشنهادها و انتقادهای خود بهره‌مند سازند!

این وبلاگ (جز جستار اول آن یعنی همین مطلب) بیش از هرچیز برای ارتباط با این گروه دوم است چرا که یکی از رازهای موفقیت پروژه‌های فرهنگی (به خصوص پروژه‌هایی که ثمراتشان مستقیما مورد استفادهٔ توده خواهد بود) ارتباط با بدنهٔ اصلی و اکثریت کاربران (=مستفیدان) است که معمولا نقش بنیادین در اجرای پروژه ندارند. در نهایت ایشانند که غبار خستگی را از لوح خاطرمان می‌زدایند و اصولا (تا حد زیادی) به خاطر آنانست که پا در این وادی نهاده‌ و دست بر این کار یازیده‌ایم. پس اگرایشان از فعالیت‌های ما مطلع نباشند ( و بهره‌مند نگردند) وقت ضایع کرده‌ایم و خویشتن (بازتا حد زیادی) بیهوده فرسوده. راست است که با اتمام پروژه خود از زحمات خویش بهره‌مند خواهیم شد لیک ارج و اجرمعنویش آنچنان نخواهد بود. سخن با بیتی از یکی ازسخنسرایان بزرگ ایران (نظامی) به پایان می‌برم:

مگر صاحبدلی روزی به جایی / کند درحال این مسکین دعایی